Thành công với TOP 10 Kỹ năng dành cho Nhà lãnh đạo (Phần 1)

Dù bạn đang là lãnh đạo trên danh nghĩa hay là lãnh đạo tinh thần, cũng có thể bạn đang đứng đầu một tổ chức, hội nhóm hay đơn giản chỉ dừng ở mức chịu trách nhiệm lãnh đạo chính bản thân, hãy là một lãnh đạo có định hướng. Dù ở vai trò nào, kỹ năng lãnh đạo là một trong những tài sản đáng giá cần được trau dồi. 

Dưới đây là top 3 kỹ năng tạo nên nhà lãnh đạo thành công theo tổng hợp từ các chuyên gia đang giảng dạy và thực hành các kỹ năng này: 

Khả năng thích nghi (Adaptability) 

Khả năng thích nghi liên hệ mật thiết với khả năng tự nhận thức về giới hạn vùng an toàn của bản thân. Chỉ khi ý thức được giới hạn đó, người lãnh đạo mới có thể thoát khỏi chiếc vòng đóng khung năng lực của chính mình.
Ngôn từ tạo nên sức mạnh, hãy bắt đầu bằng những cụm từ khẳng định thay vì phủ định trước những cơ hội hay sự lựa chọn. Chẳng hạn “Tôi làm được” thay vì “Tôi không làm được/Tôi sẽ cố gắng”; “Tôi cam kết” thay vì “Tôi hy vọng”… Tỷ phú Richard Branson đã từng phát biểu rằng: “Nếu có ai đó cho bạn một cơ hội tuyệt vời nhưng bạn vẫn chưa chắc có làm được hay không, hãy cứ “say Yes” rồi học cách làm ngay sau đó”. Chấp nhận suy nghĩ và làm khác đi, sẵn sàng vượt ra khỏi vùng an toàn của chính mình, đón nhận những điều mới mẻ, nắm bắt cơ hội lẫn thách thức.

Xét trên góc độ tâm lý học, điều này cũng giống như hiệu ứng “Lời tiên tri tự ứng nghiệm – Self-fulfilling prophecy ” – hiện tượng khi một người tin tưởng vào một điều chưa diễn ra, cuối cùng điều đó sẽ trở thành sự thật. Thói quen khẳng định tích cực hình thành niềm tin mạnh mẽ cũng như thúc đẩy hành động, tạo ra kết quả như mong đợi. 

Sẵn sàng trong nhận thức (Cognitive Readiness)

“Động lực của một tổ chức có thể không sôi sục và cao trào liên tục như trong một trận bóng rổ hay bóng đá, nhưng sẽ có những động lực âm thầm được kích hoạt và nếu ‘các cầu thủ’ luôn trong trạng thái đã sẵn sàng, thì bất cứ khi nào quả bóng đến, bạn cũng sẵn sàng bắt lấy để ghi bàn thắng” — Giáo sư Charles Fine của MIT Sloan.

Sẵn sàng trong nhận thức là sự chuẩn bị về mặt tinh thần (bao gồm các kỹ năng, kiến thức, khả năng, động cơ và khuynh hướng cá nhân) mà một người cần có để thiết lập và duy trì năng suất hoạt động trong những môi trường phức tạp và đầy biến động, điển hình như trong quân sự. 

*Các Key Actions gợi ý cho nhà lãnh đạo:

• Học cách chấp nhận: Chấp nhận rằng khi bước ra khỏi vùng an toàn, bản thân sẽ gặp một vài khó khăn không thể tránh khỏi. Chỉ cần chúng ta không lẩn tránh mà chuẩn bị một tâm thế sẵn sàng đón nhận và vượt qua thì sau đó mọi thứ sẽ tốt hơn.
• Tập trung vào hiện tại: Ngừng than vãn và tập trung giải quyết các vấn đề hiện tại bởi hiện tại có thể quyết định tương lai. Vậy nên hãy làm tốt việc hiện tại; ngừng lo lắng về tương lai và không tiếc nuối về quá khứ. 

Sự trưởng thành trong cảm xúc (Emotional maturity)

“Nếu bạn không thể hòa nhập và hài lòng với môi trường làm việc hiện tại, bạn có thể rơi vào cái bẫy mà tôi nghĩ rằng một số CEO cũng đang gặp phải, đó là họ kỳ vọng sẽ luôn có đáp án cho mọi vấn đề, thay vì đặt ra các tình huống cụ thể trong tổ chức của mình để khám phá câu trả lời” — Giáo sư Roberto Fernandez của MIT Sloan chia sẻ.

Nhiều người thường bị chi phối nhiều bởi cảm xúc, điều này ảnh hưởng rất lớn tới kỹ năng lãnh đạo. Do đó, cần tập trung kiểm soát cảm xúc, cố gắng cảm nhận và thấu hiểu được cảm xúc của bản thân, đồng thời kiểm soát cảm xúc trong mọi tình huống để đưa ra quyết định chính xác nhất.

Khi quản lý tốt cảm xúc của mình, mỗi người cũng sẽ có khả năng thấu hiểu và đồng cảm hơn với người khác, từ đó giúp họ trở thành một người lãnh đạo tốt hơn.

*Các Key Actions gợi ý cho nhà lãnh đạo:

• Thấu hiểu cảm xúc bản thân: Quan sát diễn biến cảm xúc của chính mình để biết thời điểm bạn thấy hào hứng/chán nản? Điều gì khiến bạn vui/buồn/hạnh phúc/hoài nghi? Người gây ảnh hưởng tích cực/tiêu cực đối với bạn? Căn nguyên của những trạng thái cảm xúc. 
• Chia sẻ cảm xúc và giúp những người xung quanh có thể nhận biết các “dấu hiệu” khi cảm xúc của bạn không ổn. Ví dụ: hôm nào về nhà “im lặng, không cười, thở dài nhiều” nghĩa là bạn đang mệt mỏi và không thoải mái. Những lúc ấy, họ sẽ nhắc nhở và cùng chia sẻ với bạn.
• Tự quan sát và nhìn thấu các trạng thái cảm xúc của mình, kiểm soát và tiết chế nó để có những biểu hiện phù hợp vào từng thời điểm, từng hoàn cảnh, từng đối tượng giao tiếp khác nhau. Bạn có thể tìm hiểu và sử dụng những phương pháp bổ trợ như: thiền hành, tập luyện thể thao,…. Bằng cách tự quan sát, đôi khi chính bạn tự giúp mình ngăn ngừa được những phản ứng tiêu cực đối với đồng nghiệp/cấp dưới. 

Có thể bạn đã nghe đến công thức thành công bằng việc chịu 100% trách nhiệm với cuộc đời: E+R=O (Event + Response= Outcome – Sự kiện + Phản ứng = Kết quả). Điều này có nghĩa mọi kết quả bạn đạt được (dù đó là thành công hay thất bại, giàu sang hay nghèo đói, mạnh khỏe hay ốm đau, vui vẻ hay giận dữ) đều bắt nguồn từ cách thức bạn phản ứng với ngoại cảnh. Do đó, việc kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân giúp người lãnh đạo điều hướng được kết quả theo chiều hướng tích cực. 

———————

Biên soạn: Vũ Thị Khánh Nga và Lê Phương Quyên dựa trên các thông tin tham khảo từ MIT Sloan School of Management